AI Fundamentals

Zo voorkom je fouten met AI-zoekmachines (Perplexity & ChatGPT Search)

Job van den Berg

April 18, 2025

min read

Zo voorkom je fouten met AI-zoekmachines (Perplexity & ChatGPT Search)

AI-tools zijn krachtig, maar geen orakels. Met de juiste aanpak kun je veel betere, betrouwbaardere resultaten halen.

AI-tools zoals Perplexity en ChatGPT Search zijn razendsnel in opkomst als alternatieve zoekmachines. Ze beloven directe antwoorden op je vragen, compleet met bronvermelding. Klinkt ideaal, toch?

Maar steeds vaker blijkt: deze tools geven je niet altijd het juiste antwoord. En dat komt deels door hoe we onze vragen stellen.

AI-zoekmachines: snel, slim, maar ook gevoelig voor confirmation bias

Een van de grote valkuilen bij het gebruik van AI-zoekmachines is confirmation bias. Dat betekent dat de tool geneigd is om jouw vraag bevestigend te beantwoorden — zelfs als het niet klopt.

Voorbeeld uit de praktijk:
Ik had net een nieuwe auto en vroeg via ChatGPT Search:
👉 "Klopt het dat optie XYZ in deze uitvoering zit?"
Antwoord: Ja.

Even later stelde ik de vraag opnieuw, maar dan als:
👉 "Klopt het dat optie XYZ níet in deze uitvoering zit?"
Antwoord: Ja.

Twee tegenovergestelde antwoorden, beide vol overtuiging gepresenteerd. Hoe kan dat?

Waarom dit gebeurt: de rol van taalmodellen en statistiek

AI-zoekmachines zoals ChatGPT Search combineren een taalmodel met een zoekengine. Ze gebruiken statistische waarschijnlijkheden om antwoorden te genereren op basis van jouw prompt. En als je een bevestigende vraag stelt, is de kans groot dat het model dat ook wil bevestigen — want dat is wat het ‘denkt’ dat je zoekt.

💡 Kortom: bevestigende vragen stellen leidt vaak tot misleidende antwoorden.

Prompting is key – ook bij zoek-gebaseerde AI

Wat veel mensen niet beseffen: goed prompten is ook bij deze AI-zoekmachines cruciaal. We zijn gewend om zoekvragen simpel te houden, zoals we doen bij Google. Maar AI heeft meer context nodig.

Stel dus liever neutrale of open vragen:
❌ Niet: “Klopt het dat…”
✅ Wel: “Wat zijn de argumenten voor en tegen de aanwezigheid van optie XYZ in deze uitvoering?”

Door je prompt neutraler en vollediger te maken, verklein je de kans op foutieve of eenzijdige antwoorden.

Wat is dan wél betrouwbaar? Deep Research via ChatGPT Plus

Voor echt serieuze zoekvragen is er gelukkig een betere optie: Deep Research binnen de betaalde versie van ChatGPT (ChatGPT Plus met GPT-4 Turbo). Hierbij:

Wordt er actief gezocht op het internet
Worden bronnen verzameld én geanalyseerd
Duurt het iets langer (gemiddeld 20-30 minuten)
Krijg je een uitgebreid rapport als antwoord

Deze aanpak is veel betrouwbaarder, omdat het niet alleen taalstatistiek gebruikt, maar ook kritisch redeneert en echte data zoekt.

Samenvatting: zo voorkom je misleiding door AI-zoekmachines

✅ Stel geen bevestigende vragen
✅ Gebruik neutrale, open prompts
✅ Denk kritisch over het antwoord
✅ Gebruik Deep Research voor belangrijke zoekvragen
✅ Check altijd de bron (en hoe betrouwbaar die is)

Let op: AI-tools zijn krachtig, maar geen orakels. Met de juiste aanpak kun je veel betere, betrouwbaardere resultaten halen.

‍

Meer leren? Boek een keynote bij ons of bouw betrouwbare oplossingen via The Automation Group

‍